نام کتاب:
جامعه و تاریخ
مؤ لف: استاد شهید مرتضی مطهری
جهت دانلود بر روی یکی از دو لینک زیر کلیک بفرمایید.
توجه:
- فرمت کتاب html می باشد.
- قابلیت کپی برداری از تمامی متون کتاب.
- ترجیحا برای مطالعه کتاب از مرورگر Internet Explorer استفاده نمایید.
- در ادامه مطلب می توانید از فهرست کتاب دیدن فرمایید.
اللهم صل علی محمد و آل محمد و عجل فرجهم
فهرست مطالب:
عنوان صفحه
مقدمه 11
جامعه 13
پیشگفتار 15
جامعه چیست ؟ 18
زندگی انسان ، ماهیت اجتماعی دارد 18
فلسفه امر به معروف و نهی از منکر در بیان رسول اکرم ( ص ) 19
آیا انسان بالطبع اجتماعی است ؟ 20
اجتماعی بودن انسان ، در متن خلقت او پیریزی شده است 21
حکمت و غایت انتساب انسانها به شعبهها و قبیلهها ، بازشناسی افراد از یکدیگر است 22
روابط نسبی و سببی ، طرحی در متن خلقت برای حکمت و غایتی کلی 23
آیا جامعه وجود اصیل و عینی دارد ؟ 24
بررسی نظریههای گوناگون درباره نوع ترکیب جامعه : 24
الف . ترکیب جامعه ، ترکیب اعتباری است 24
ب . جامعه مرکب صناعی است 25
ج . جامعه مرکب حقیقی است از نوع مرکبات طبیعی 26
د . جامعه مرکب حقیقی است بالاتر از مرکبات طبیعی 27
آیات کریمه قرآن ، نظریه سوم را تأیید میکند 29
قرآن به حیات جمعی و اجتماعی قائل است 30
سخن امام علی علیهالسلام 32
گناهان اجتماعی 33
جامعه و سنت 35
سرنوشت مشترک داشتن به معنی سنت داشتن جامعه است 38
جبر یا اختیار ؟ 39
نظریه " امیل دورکهایم " 40
در رابطه فرد و جامعه ، نوعی " امربین الامرین " حکمفرماست 41
ریشه توهم جبر افراد در برابر جامعه و محیط اجتماعی 42
روح فردی در مقابل روح جمعی ، مجبور و مسلوبالاختیار نیست 43
تقسیمات و قطب بندیهای اجتماعی 44
بر جامعهها نوعی وحدت در کثرت و کثرت در وحدت حکمفرماست 44
دو نظریه معروف درباره منشأ کثرت جامعه : 44
تک قطبی یا دو قطبی بودن جامعه تابع اصل مالکیت است 45
تک قطبی یا چند قطبی بودن جامعه وابسته به اصل مالکیت نیست 45
برداشت قرآن درباره کثرت جامعه 45
لغات اجتماعی قرآن 46
برخی مدعی هستند که برداشت قرآن از جامعه برداشت دوقطبی است 47
تکیه خاص قرآن روی پایگاه اجتماعی افراد ، به معنی توجیه همه قطب بندیها با این ملاک نیست 49
یگانگی یا چندگانگی جامعهها از نظر ماهیت 51
آیا میان جامعهها یک سلسله خواص مشترک ذاتی وجود دارد ؟ 52
جامعههای انسانی ذات و طبیعت و ماهیت یگانه دارند 53
اساس تعلیمات اسلامی بر وحدت نوعی جامعههاست 55
آینده جامعهها 56
از نظر قرآن ، حکومت نهایی حکومت حق است 57
برخی مدعی هستند که اسلام طرفدار تعدد و تنوع فرهنگها و جامعههاست 60
نقد نظریه فوق 63
تاریخ 69
تاریخ چیست ؟ 70
تعریفهای گوناگون از تاریخ : 70
. 1 علم به وقایع و حوادث و اوضاع انسانها در گذشته 70
. 2 علم به قواعد و سنن حاکم بر زندگیهای گذشته 71
. 3 فلسفه تاریخ ، علم به " شدن " جامعهها 73
طرح یک پرسش درباره " بودن " و " شدن " جامعهها 73
پاسخ به پرسش فوق 74
سودمند بودن علم تاریخ در هر سه معنی و مفهوم خود 77
تاریخ علمی 79
. 1 اعتبار و بیاعتباری تاریخ نقلی 81
. 2 علیت در تاریخ 83
اکثر جامعهشناسان اصل علیت و آزادی را غیرقابل جمع دانستهاند 84
آزادی انسانی جز با نظریه " فطرت " قابل تصور نیست 86
" بینی کلئوپاترا " ضرب المثل حوادث تاریخی تصادفی 87
نقش حوادث تصادفی به کلیت و ضرورت تاریخ زیان نمیرساند 89
. 3 آیا طبیعت تاریخ مادی است ؟ 90
نظریه " ماتریالیسم تاریخی " 91
مبانی نظریه مادیت تاریخ : 93
. 1 تقدم ماده بر روح 93
. 2 اولویت و تقدم نیازهای مادی بر نیازهای معنوی 97
. 3 اصل تقدم کار بر اندیشه 99
. 4 تقدم وجود اجتماعی انسان بر وجود فردی او 103
. 5 تقدم جنبه مادی جامعه بر جنبههای معنوی آن 108
نتایج : 120
. 1 بهترین و مطمئنترین راه برای تحلیل و شناخت حوادث تاریخی و اجتماعی ، بررسی بنیادهای اقتصادی آنهاست 120
. 2 قانون حاکم بر تاریخ ، قانون جبری ولایتخلف و بیرون از اراده انسانهاست 124
. 3 هر دوره تاریخی با دوره دیگر از نظر ماهیت و نوعیت ، مختلف است 129
. 4 رشد ابزار تولید سبب شد که در فجر تاریخ ، مالکیت اختصاصی به وجود آمد 130
. 5 نقش محدود ایدئولوژی ، راهنمایی ، دعوت ، . . . در جهت دادن به جامعه یا طبقات اجتماعی . 137
. 6 خاستگاه رهبران انقلابی و پیشرو و مجاهد ، جبرا و لزوما طبقه استثمار شده است 139
انتقادها 144
. 1 بیدلیلی 148
. 2 تجدید نظر پایهگذاران 149
. 3 نقض تطابق جبری زیربنا و روبنا 161
. 4 عدم تطابق پایگاه طبقاتی و پایگاه ایدئولوژیکی 163
. 5 استقلال رشد فرهنگی . 164
. 6 ماتریالیسم تاریخی خود را نقض میکند 167
اسلام و مادیت تاریخی 170
منطق اسلام و ماتریالیسم تاریخی ، در دو قطب مخالف 171
طرح نظریه توجیه مادیت تاریخ از نظر قرآن : 171
. 1 با مطالعه آیات اجتماعی قرآن ، نوعی حالت دوقطبی از نظر قرآن در جامعهها مشاهده میشود 171
. 2 قرآن مخاطبان خود را " ناس " قرار داده و " ناس " یعنی توده محروم 175
. 3 قرآن تصریح میکند که رهبران ، مصلحان ، . . . و بالاخره پیامبران از میان توده مردم برمیخیزند 175
. 4 ماهیت جنبش پیامبران در قرآن و جهتگیری اجتماعی آنها زیربنایی است نه روبنایی 176
. 5 قرآن منطق مخالفان پیامبران را در طول تاریخ با منطق پیامبران و پیروان آنها در برابر هم قرار میدهد 178
. 6 قرآن پیروزی نهایی را در مبارزه میان مستضعفان و مستکبران از آن مستضعفان میداند 181
181
انتقاد 185
قیام موسی ( علیهالسلام ) مادیت تاریخ را نقض میکند 186
طبقه مستضعفین همه در زمره مؤمنان و انقلابگران توحید نبودهاند 187
اصالت روح از نظر قرآن و عدم تقدم ماده بر روح 188
قرآن برای هدایت ، ارشاد ، . . . و استدلال منطقی ارزش و نیرو قائل است 189
189
هیچ کتاب لغتی " ناس " را به معنی توده محروم نگرفته است 190
قرآن هرگز مدعی نیست که رهبران ، مصلحان ، . . . و شهیدان منحصرا ازمیان مستضعفان برمیخیزند 191
191
انقلاب درونی ، مقدم بر اصلاح اجتماعی 193
منطق مستقل پیامبران ، عدم پایبندی به سنن و عادات را ایجاب میکرده است 194
قسمت اول بحث درباره آیه استضعاف 195
بررسی مفاد آیه استضعاف و آیه استخلاف 197
قسمت دوم بحث درباره آیه استضعاف 200
مفاد آیه استضعاف عینا مفاد آیه استخلاف است 202
ریشه اصلی گرایش پارهای روشنفکران مسلمان به مادیت تاریخی 204
آنچه تعهد و مسؤولیت میآفریند ، وابستگی به خدا و وجدان انسانیت است 206
اسلام اصل " تطابق خاستگاه و جهتگیری " را نمیپذیرد 207
جهتگیری اسلام به سوی عدالت و مساوات و برابری است 208
اشتباه وحشتناک درباره خاستگاه مذاهب 208
مذهب حاکم و مذهب محکوم 210
معیارها : 218
. 1 استراتژی دعوت 219
اخلاق در مکتب مسیحیت 220
اخلاق در مکتب نیچه 220
اخلاق در مکتب مارکسیسم 221
اخلاق در مکتب اسلام 222
آگاهیهای اسلامی در درجه اول از نوع تذکر به مبدأ و معاد است 223
در درجه دوم در تعلیمات اسلامی آگاهیهای انسانی دیده میشود 225
در درجه سوم ، آگاهی به حقوق و مسؤولیتهای اجتماعی است 226
. 2 عنوان مکتب 229
. 3 شرایط و موانع پذیرش 231
. 4 تعالی و انحطاط جوامع 234
عوامل مؤثر در اعتلاها و انحطاطها 235
الف . عدالت و بیعدالتی 235
ب . اتحاد و تفرق 236
ج . اجرا یا ترک امر به معروف و نهی از منکر 236
د . فسق و فجور و فساد اخلاق 237
تحول و تطور تاریخ 238
نظریات گوناگون درباره عامل محرک تاریخ : 241
. 1 نظریه نژادی . 241
. 2 نظریه جغرافیایی 242
. 3 نظریه قهرمانان 242
. 4 نظریه اقتصادی 243
. 5 نظریه الهی 244
خلط مبحث 244
نقش شخصیت در تاریخ 249