شوخی کردن از دیدگاه اسلام تا زمانی مورد تایید است که با گناه دیگری مانند تحقیر، تمسخر، افترا، غیبت و مانند آن همراه نباشد و رسول گرامی اسلام (ص) با سفارش یاران خود به شوخ طبعی، به مقدار ضرورت با آنان شوخی میکرد.
جهت خواندن کامل متن به ادامه مطلب مراجعه فرمایید...
جهت تعجیل در فرج:
اللهم صل علی محمد و آل محمد و عجل فرجهم
پایگاه اطلاع رسانی رسالات به نقل از ایسنا،
ماه ربیع الاول از ماه هایی است که شادی و سرور در آن موج می زند، به ویژه
این که میلاد مسعود پیامبر گرامی اسلام (ص) و امام صادق (ع) در این ماه
واقع شده است. به همین منظور به بیان بعضی از شوخیها و مزاحهای پیامبر
اسلام (ص) و معیارهای شوخی کردن که در منابع اسلامی آمده، می پردازیم:
** سفیدی در چشم
زنی خدمت پیامبر اسلام (ص) آمد و نام شوهرش را برد. حضرت فرمود: شوهرت همان
است که در چشمانش سفیدی است؟ گفت: نه در چشمانش سفیدی نیست.
آن زن به خانه آمد و جریان را برای شوهرش تعریف کرد. مرد گفت: آیا نمیبینی که سفیدی چشم من از سیاهی آن بیشتر است.
** سیاهان به بهشت نمیروند
پیامبر به پیرزنی از قبیله اشجع فرمود: پیرزنان وارد بهشت نمی شوند.
بلال حبشی که سیاه چهره بود، آن پیرزن را ناراحت دید و جریان را به رسول خدا (ص) گفت. پیامبر (ص) فرمود: سیاه هم به بهشت نمیرود.
بلال و پیرزن هر دو ناراحت بودند که ناگهان عباس، عموی پیامبر که پیرمرد
بود، آن دو را دید و حال آن دو را برای پیامبر بازگو کرد. رسول خدا (ص)
فرمود: پیرمرد هم به بهشت نمیرود.
همه غمگین شده بودند. پیامبر (ص) که چنین دید، همه آنان را فراخواند، دلشان
را نرم کرد و فرمود: خداوند، پیرزنان، پیرمردان و سیاهان را به نیکوترین
شکل بر میانگیزاند و آنان جوان و نورانی شده به بهشت میروند.
**کاش آن اعرابی میآمد
امام کاظم (ع) میفرماید: عربی بدوی نزد پیامبر (ص) میآمد و هدیه و سوغاتی
به پیامبر اهدا میکرد. بعد همان ساعت میگفت پول هدیه و سوغات ما را
بدهید و رسول خدا (ص) نیز میخندید.
پس از آن جریان هر وقت پیامبر (ص) غمگین میشد، میفرمود: آن اعرابی کجاست. کاش پیش ما میآمد.
** خرما با هسته
شوخی و مزاح ظریف و زیبای رسول اکرم (ص) و امیرمومنان علی (ع) درباره خوردن
خرما نیز معروف است. گفتهاند روزی آن دو گرامی با هم خرما میخوردند که
پیامبر، هستهها را جلوی علی (ع) میگذاشت و در پایان فرمود: هر که هستهاش
بیشتر باشد، پر خور بوده است! امیرمومنان در پاسخ گفت: هر که با هسته
خورده باشد، پرخورتر بوده است.
** غذا بخورم یا نه؟
رسول خدا (ص) نه تنها خود، شوخی را آغاز میکرد، بلکه زمینه شادی را برای
یاران خود فراهم میساخت. روزی مرد عربی بر آن حضرت که بسیار اندوهگین بود
وارد شد. وی میخواست چیزی بپرسد. اصحاب گفتند: نپرس! چهره پیامبر چنان
گرفته است که جرئت پرسیدن نداریم. چهره پیامبر هرگز گرفته نبود، مگر هنگام
نزول آیات موعظه یا آیات قیامت.
آن عرب گفت: مرا به حال خود واگذارید. سوگند به خدایی که او را به پیامبری
برانگیخت، هرگز رهایش نمیکنم تا خنده بر لبانش ظاهر شود. آن گاه به پیامبر
(ص) گفت: ای رسول خدا! شنیدهام دجال با نان و غذا نزد مردم گرسنه میآید.
پدر و مادرم به فدایت. آیا باید غذا نخورم تا از لاغری بمیرم یا بهتر است
نزد دجال غذای کافی بخورم و چون سیر شدم، به خدا ایمان آورم؟
پیامبر اکرم (ص) به گونه ای خندید که دندانهای مبارکش نمایان شد. سپس
فرمود: خیر! خداوند تو را به وسیله آنچه دیگر مؤمنان را بینیاز میکند،
بینیاز میسازد.
** خرما را با طرف دیگر میخورم
نقل است روزی حضرت محمد (ص) به صهیب بن سنان فرمود: در حالی که از چشم درد
رنج میبری، خرما میخوری؟ صهیب گفت: این چشم من درد میکند و من خرما را
با طرف دیگر میخورم.
** معیار و اندازه شوخی
سیره رسول خدا (ص) به گونهای بود که به یارانش اجازه میداد تا در حضور
مبارکش، گفتههای طنز آمیز ادا کنند. آنان نیز به پیروی از پیامبر (ص) از
شوخیهای ناپسند پرهیز داشتند، ولی از شوخیهای پسندیده دریغ نمیکردند.در
مکتب رسول الله (ص) شوخی باید به اندازهای باشد که مایه تخریب شخصیت
گوینده آن نشود.
قیس بن سعد، یار جوان پیامبر (ص) پس از توصیف شوخ طبعی پیامبر میگوید: به
خدا سوگند! آن حضرت با آن شگفتی و خنده، هیبتش از همه افزونتر بود.
زیاده روی در شوخی، ابهت انسان را در هم میشکند و اسلام هم برای شخصیت
پیروان خود ارزش والایی قائل شده است. بنابرین، رسول خدا (ص) زیاده روی در
شوخی کردن را نکوهش میکرد و می فرمود: از شوخی (زیاد) بپرهیز.زیرا ارزش و
قداستت شکسته میشود.
از سوی دیگر، خنده زیاد و قهقهه نیز عظمت و متانت آدمی را از بین میبرد.
از این رو، پیامبر اکرم (ص) میفرماید: از خنده بسیار بر حذر باش که دل را
می میراند.
** شوخی و دروغ
در شوخی نباید از وسایل نامشروعی چون دروغ، برای خنداندن دیگران بهره گرفت.
رسول گرامی اسلام در هشداری میفرماید وای بر کسی که کلام دروغی را نقل
کند تا دیگران بخندند.
* شوخی در چارچوب حق
مزاح باید از زشتی گفتار و نادرستی عاری باشد. پیامبر (ص) در این زمینه
میفرماید: من شوخی نمیکنم و سخنی نمیگویم، مگر آنکه در چارچوب حق باشد.
یکی از یاران پیامبر از ایشان پرسید: آیا در اینکه با دوستان خود شوخی
میکنیم و میخندیم ، اشکالی هست؟ پیامبر در پاسخ فرمود: اگر سخنی ناشایست
در میان نباشد، اشکالی ندارد.
** مزاح از خوشاخلاقی است
یونس شیبانی روایت می کند که امام صادق (ع) به من فرمود: شوخی کردنتان با
یک دیگر چگونه است و من گفتم کم است که امام فرمود: چرا با هم مزاح نمی
کنید؟ مزاح از خوش اخلاقی است، همانا با شوخی میتوانی برادر دینی ات را
مسرور نمایی و رسول خدا (ص) با مردم شوخی میکرد و منظورش این بود که آنان
را مسرور سازد.
در حدیثی دیگر از امام صادق (ع) نقل شده که فرمود: مومنی نیست مگر اینکه از
شوخی بهرهای دارد و رسول خدا (ص) مزاح میفرمود ولی جز مطالب حق چیزی
نمیگفت.
** دشمن خدا
حضرت علی (ع) میفرماید: هر گاه رسول خدا (ص) یکی از اصحابش را غمگین
مییافت، او را با شوخی، خرسند میساخت و میفرمود خداوند دشمن دارد، کسی
را که به روی برادرش چهره در هم کشد.
** بهترین نشانه شادی
تبسم، بهترین نشانه شادی و نشاط است. چهره رسول الله (ص) نیز هنگام دیدار
یاران بیش از دیگران شاداب و خندان نشان می داد و گاه چنان میخندید که
دندانهای مبارکش نمایان میشد و هرگاه رسول خدا (ص) سخنی میفرمود، سخنش
با لبخند همراه بود.
رسول خدا (ص)، هم کلام خویش را با تبسم میآمیخت و هم چهرهای خندان داشت و
هم به چهره دیگران لبخند میزد و در حدیثی اینگونه بیان شده که پیامبر (ص)
بیش از همه، لبخند داشت و بر روی یارانش لبخند میزد.
برگرفته از حوزه نیوز
منبع: رسالات